Αμβούργο

(Hamburg). Πόλη (1.688.300 κάτ. το 2002) της Γερμανίας, η δεύτερη μεγαλύτερη της χώρας και κυριότερη από τις χανσεατικές πόλεις. To μείζον Α. αποτελεί ομόσπονδο κράτος (länder) με έκταση 755 τ. χλμ. και το πολεοδομικό του συγκρότημα έχει απορροφήσει από το 1938 την Αλτόνα, το Βάτσμπεκ, το Στέλινγκεν, το Χάρμπουργκ, το Ράλστετ, το Βίλελμσμπουργκ και άλλα μικρότερα κέντρα της υπαίθρου. To A. είναι χτισμένο στη δεξιά όχθη του Έλβα, στη συμβολή του με τον Άλστερ, που σχηματίζει δύο λεκάνες (Μπίνεναλστερ και Άουσεναλστερ) και χωρίζει την παλιά πόλη, την οποία διασχίζουν πολλά κανάλια, από τη σύγχρονη πόλη στα Δ. Ο Έλβας, για μια απόσταση περίπου 100 χλμ. από τις εκβολές του, είναι πλωτός από μεγάλα πλοία και έτσι αναπτύχθηκε στην περιοχή του Α. ένα μεγάλο λιμάνι (100 τ. χλμ.), το μεγαλύτερο της Γερμανίας και ένα από τα σπουδαιότερα της Ευρώπης, που εκτείνεται στις δύο όχθες του ποταμού και διαθέτει δεκάδες δεξαμενές. Το Α. πρωτοεμφανίζεται στην ιστορία ως φρούριο στα χρόνια του Καρλομάγνου. Υπήρξε ορμητήριο για τον εκχριστιανισμό της Σκανδιναβίας και το 834 έγινε έδρα αρχιεπισκοπής. Το 845 πυρκαγιά κατέστρεψε την πόλη που, αφού ανοικοδομήθηκε, ερημώθηκε πάλι από τους Δανούς και τους Σλάβους. To 1110 το Α. περιήλθε στον Αδόλφο Α’, κόμη του Σάουενμπουργκ, και αργότερα (1188) με τον Αδόλφο Γ’ του Χόλσταϊν άρχισε η εμπορική ακμή του, σε αντάλλαγμα της οικονομικής συνεισφοράς του για την τρίτη σταυροφορία. Από τον 13ο έως τον 17ο αι. υπήρξε μία από τις κυριότερες πόλεις της Χανσεατικής Ένωσης, ενώ το 1618 έγινε ελεύθερη αυτοκρατορική πόλη. Στις αρχές του 19ου αι. το Α. ήταν μια από τις πιο ανθηρές ευρωπαϊκές δημοκρατίες και μετά τη ναπολεόντεια παρένθεση (1806-14), έγινε μέλος της Γερμανικής Συνομοσπονδίας ως ελεύθερη και κυρίαρχη πόλη. Το 1842, πυρκαγιά κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πόλης που σιγά-σιγά ανοικοδομήθηκε. Το 1910 ο πληθυσμός της ήταν 900.000 κάτοικοι. Κατά τον B’ Παγκόσμιο πόλεμο υπέστη σοβαρότατες ζημιές από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς, που κατέστρεψαν το 90% των βιομηχανικών εγκαταστάσεών του και περισσότερες από 300.000 αστικές κατοικίες. H ανοικοδόμησή του έγινε ταχύτατα, όμως διασώθηκαν οι αναμνήσεις του παρελθόντος. Το Α. έχει σήμερα όψη υπερσύγχρονης, κοσμοπολίτικης πόλης και είναι από τα μεγαλύτερα κέντρα της οικονομικής ζωής της Γερμανίας. Είναι έδρα μεγάλων τραπεζικών οργανισμών και ασφαλιστικών εταιρειών, βιομηχανικών και εμπορικών οίκων· από το λιμάνι του διακινείται το 30% των εισαγωγών ολόκληρου του κράτους. H βιομηχανία είναι ανεπτυγμένη σε διάφορους κλάδους, ιδιαίτερα όμως στον τομέα της ναυπήγησης εμπορικών σκαφών (τα ναυπηγεία βρίσκονται κυρίως στην αριστερή όχθη του Έλβα και στο νησί Στενβέρντερ, που συνδέεται από το 1911 με σήραγγα κάτω από τον ποταμό), της μεταλλουργίας, της χημικής και ηλεκτροτεχνικής βιομηχανίας, της φαρμακοβιομηχανίας και της καπνοβιομηχανίας. Σημαντική είναι η πρόσοδος από την αλιεία, της οποίας κέντρο είναι η Αλτόνα. ToΑ. δεν είναι μόνο μεγάλο λιμάνι, αλλά και σημαντικός κόμβος οδικών, σιδηροδρομικών και αεροπορικών συγκοινωνιών (αερολιμένας του Φουλσμπίτελ) διεθνούς σημασίας. Το Α. έχει ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα για ναυπηγικές, τεχνικές, εμπορικές και μουσικές σπουδές, πανεπιστήμιο (1919) και ποικίλες άλλες σχολές· όπερα της πόλης λειτουργεί από το 1678. Διαθέτει επιπλέον διάφορα μουσεία, πινακοθήκη, βοτανικό κήπο και τον περίφημο ζωολογικό κήπο του Χάγκενμπεκ. Πατρίδα των συνθετών Γιοχάνες Μπραμς και Μέντελσον το Α. θεωρείται επίσης ένα από τα σημαντικότερα μουσικά κέντρα της Ευρώπης. Η οικονομία του Αμβούργου στηρίζεται κυρίως στο λιμάνι του, ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, από το οποίο διακινείται περίπου το ένα τρίτο των εισαγωγών όλης της Γερμανίας (φωτ. Sef). Το κεντρικό κανάλι του Αμβούργου (φωτ. Sef). Το επιβλητικό δημαρχιακό κτίριο του Αμβούργου.